Iliharnikkut iliharviillu

Apiqhuutauranginaqtut Apirhuuutit – Nutaqiqivingnun Maligat Katimadjutit

Apirhuut: Hunauva Nutaqiqqinikkut Maligaq?

Kiudjut: Tadja Nutaqiqqivikkut Maligaq (Maligaq) maligaujuq, ilaani taijauhimajuq maligaq, tapkua titiraqhimajut mikiniqhaq atugahat hapkununga laisiliqiinun, ihivriugutait, uvalu auladjutait nutaqiqiviit Nunavunmi. Ilihalihaaqtut nutaqiqiviillu, ilaujut ilagiinun najugait nutaqiqiviit, havagviit munarijaujut imaa maniliunginikkut katimajiit, haamlatkut, Ilinniaqtuliqijikut Katimajiit (DEAs), ukualuuniin Commission scolaire francophone du Nunavut (CSFN) maliktaghait atugahat titiraqhimajut maligami. 

Apirhuut: Why is the Government of Nunavut developing a new child care law?

Kiudjut: Uvani Katujjiluta, kavamakput aghuuqtut aalanguqtirlugit Nunavunmi ilihalihaaqtut uvalu nutaqiqiviit havagviit, aghuurutigiblugit Inuinnarnun-pihimajut ilihautit. Nutaqiqivingnun maligaq tadja atuqtaujut Nunavunmi pijauhimajuq Nunatsiamin nutaanguqtiqtauhimangituq talvanga 1988min. Kavamakput havakhimaarniaqtun pivalliadjutikharnik havakhimajut-Nunavunmi maligat havaktaujut tungaviit anginirhakkut-qanuriniit, Inuinnarnun-pihimajut ilihalihaaqtut pinahuarutait kivgaqtuutaillu. Una nutaaq maligaq ihuaqhijuumirutiniaqtuq pijaangnirmun, akiliruminaqtunik, ilauqatigiingnikkut, uvalu qanuriniit nutaqiqivingni; qajangnaitkutighat inuuhirinikkutlu nutaqqanun; kiunautiqaqtut tunihijunun kavamatkununlu.

Apirhuut: Huuq ilihalihaaqtut aghuungnaqtuq?

Kiudjut: Pidjutigijaat tapkua ilihalihaaqtut atuqhimajait piqaqtut nutaqqap pivallianirmun uqautauqataarutaulimaitut. Anginiqhakkut-qanuriniit ilihalihaaqtut nutaqiqiviillu pinahuarutit ihariagijauyut tamainun nutaqqanun ilainunlu ikajuqtighat pihimajaangini nutaqqap nagliguhungnirmun uvalu mahulingainirmun, tiguaqhimalugulu inmi pijaangnirmun ilihaqhimmaaqlutik angiklivalialutiklu pivallianirmun idjuhiit inuujaami nakuujumik inuuhirmingni. Hapkua pinahuarutit ukualu kivgaqtuutit ikajuutaujut inmikkut-pivallianirmun, mamitpalianiq, uvalu pitquhikkut tamaqtailiniq, imaa hivumuuqtilugit tikinahuarutit atuffaaqlugit uvalu pihimalugu Inuit Uqauhiit uvalu pitquhiit.

Apirhuut: Qanuq ihumagijaujut aalanguqtirutit maliganun havaktaujut?

Kiudjut: Tamatkiumajut ihivriurutit tadja Nutaqiqiviitigut Maligaq havaktauhimajuq naunaijariangini kitut ihuaqhariaqaqtut. Haffumani ihivriurutini ilaujut kanada-tamaani nunaini naunaijaijut ilauqatigiingnirmunlu pidjutauluaqtut ilihalihaaqtunun nutaqiqivingnunlu havaqatigiit tigumidjutiqaqtullu Nunavunmi, ukuatut laisiqaqtut nutaqiqiviit ukualu Nunavut Tunngavik Incorporated.

Apirhuut: Huuq Kavamatkut Nunavunmi katimapkailiqqat nutaamun nutaqiqinirmun maligaanun?

Kiudjut: Katimadjutit havaktauliqtut pijaangini tapkua ihuaqhijuumiqlugit ilihalihaaqtut ukualu nutaqiqiviit kiudjutauniaqtut ihagiagijainun Nunavunmiun. Aghuungnaqtuq kavamatkunun tapkua tamaita Nunavunmiut pijaghaqaqlutik tunihinirmun uqautiginikkut nutaaq ihuaqhaqtauhimajuqluuniin maligaq/Maligait.

Apirhuut: Qanuqtut hivituniqaqqa katimadjutinun?

Kiudjut: Inungnun katimadjutit katimalirniaqtut hamanga Iidjirurvia katuhiq - Qiqaijaluarvia 31, 2024. 

Apirhuut: Qanuqtut nutaaq maligaq havangniaqqait tungavighait Inuinnarnun-pihimajut pinahuarutit kivgaqtuutillu?

Kiudjut: Ikajuriangini Inuinnarnun-pihimajut pinahuarutit kivgaqtuutillu, nutaaq maligaq havangniaqtait tungaviqaqtut hivunighaliurutinun pihimajut haffumungaz

  • Inuit Qaujimajatuqangit hivunighaliurutait.
  • Tikinahuarutaat haffumunga Inunnguiniq “tamaanun inungunirmun”.
  • Ilauqatigiingnikkut ilihalihaaqtut nutaqiqiviillu pinahuarutait kivgaqtuutillu.

Apirhuut: Qanuqtut nutaaq maligaq ihuaqhijuumirutiniaqqa pijaarnirmun, akiliruminarnirmun, ilauqatigiingnirmun, ukualu qanuriniit nutaqiqiviit?

Kiudjut: Nutaaq nutaqiqivingnun maligaq ihuaqhijuumirutiniaqtuq pijaarnirmun, akiliruminarnirmun, ilauqatigiingnirmun, ukualu qanuriniit munaridjutit imaa aktilaarutiqaliqlugit imaatun:

  • Tunilugit kavamatkunun ataniudjutit maligaqaliqlugit ilihaidjutit iliharnirmunlu atugahat nutaqqanun.
  • Aturuminaqhilugit laisit kiklighait tadjakaffuklu laisit ihuaqhijuumiriangini pijaarnirit.
  • Ilihalihaaqtut Nutaqiqiviilu katimajiit tunihilutik uqagahamingnik Ministaanun Ilinniaqtuliqijitkut.
  • Tunilugit kavamatkut ataniudjutinik maligaliqlugit atugahaniklu maniliqtuinirmun ikajuriangini ilihalihaaqtut nutaqiqiviillu.
  • Pipkaqlugit nutaqqat avatqumajumik ukiuqaqtut 12min ilaulutik pinahuarutinun, ihariagijaukpata.

Apirhuut: Qanuqtut nutaap maligap ikajuutiginiaqqait kiunautit?

Kiudjut: Nutaaq nutaqiqivingnun maligaq ikajuutauniaqtut kiunautinun imaa iliuraqlugit nutaat aktilaarutit auliqlugit imaatun:

  • Naunaijautit katitiriniit kangiqhidjutillu uqautiginikkut, malikhugit kavamatkut hiamitiqtailinirmun maligait.
  • Amigaiqjuumiqlugit ataniudjutit havagiangini ihivriurutit nutaqiqivingnun.

Apirhuut: Qanuqtut nutaaq maligap ihuaqhijuumirniaqqagit qajangnautit ukualu inuuhiqattiarutit nutaqqanun?

Kiudjut: Taimaali una Nutaqiqivingnun Maligaq ihumagijaujuq maligaq, pihimablugit ilihalihaaqtut nutaqiqiviillu, ilaujut ilgiit iglumingni nutaqiqiviit, ukualu munarijaujut maniliungitunin katimajiinin, haamlanin, DEAkunin, ukualuuniin CSFN maligatigut pijariaqaqtut maliklugit atugahat aktilaarutillu titiraqhimajut.

Nutaaq maligaa ilihalihaaqtut nutaqiqiviillu ihuaqhijuumirutiniaqtut qajangnautinun inuuhiqattiarnirmunlu nutaqqat imaa iliuraqlugit nutaat aktilaarutit atuliqlugit  imaatun:

  • Nunavut uqariirutaa hapkununga United Nations Convention Pilaarutainun Nutaqqat.
  • Nakuujumiklu ihuinaarnikkut naunaitkutimik, uuminngalu ihuinaaqpakhimaittumiklu Akinialaittunun naunaitkutimik pitqujauhimajuq.
  • Tiibiirnikkut ihivriuqtauluni tamainnun havaktinun.
  • Mikinighaq kivgaqtuutinik tunihinirmun atugahat haffumunga ulapqinikkut aulaaqtitiblutik ukualu pinahuarutit tunijaujut haamlanin uvalu maniliungitut katimajiit hapkununga iliharvingni-ukiulgit nutaqqat.
  • Angiklijuumirutijut atangujanun havagiangini ihivriurutit laisiqaqtunun ilihalihaaqtut nutaqiqiviillu atautillu ihumagijaujut aulajut laisiitumik nutaqiqivingnik. uuktuutigilugu, pijaarnirmik ihivriurnirmik una laisiqaqtuq nutaqiqivia maliktait katimajiit angiqhimajait maliruagahat.

Apirhuut: Una nutaaq mikinihakkut kivgaqtuutinik tunihiniq atugahait ulapqidjutinun ubluni aulaatitijunun kikliqautinginiaqqait piinarialiutait pinahuarutit?

Kiudjut: Tughiqtauhimajuq atugahaq ihumagijaungituq ajuqhautiqaqluni haamlanun maniliungitununlu katimajiinun tunihijut ulapqditjuinik ublunilu aulaaqtitinirmun aalallu aadjikiivjaqtut pinahuarutit. Mikinighaq atugahat ilaujut kitunun ukiungitigut uvalu ajuinirit havaktit havaktauhimajut akhuugutigiblugu qajangnautit ukualu inuuhiqattiaqnikkut nutaqqat ilaujut hapkununga pinahuarutinun.

Apirhuut: Qanuq katimadjutinun uqautigijaujut atuqtauniaqqat?

Kiudjut: Tamaita katimadjutikkut uqautaujut naunaijaqtauniaqtut, ihumagijauniaqtut, uvalu ilaliutilugity nutaamun ilihalihaaqtunun nutaqiqivingnunlu maliganun, anginiqhakkut.

Apirhuut: Qanuriliurniaqqat katimahuiqata?

Kiudjut: Katimadjutit iniqtaukpata, Havagviat Ilinniaqtuliqijitkut titirangniaqtait uniudjutit titiraqlugit uqagaujut pijaukpata. Havagvik qiniqhianiaqtut angurutinik iniqhimatumun maligahamun, kitut tughiutiluaq nutaamun ihuaqhaqtauhimajuqluuniin maligaq. Tamna maligakhaq tunijauniaqtuq Maligaliurvingmun uqautigijaujaangani.

Apirhuut: Angiqtaukpat, qakugu nutaaq maligaq havaktauniaqqa?

Kiudjut: Angiqtaugumi, nutaaq maligaq atuliqluni qilamik. Ilangini pidjutini, tuuliirniarungnaqhijuq atulirnirghaanun kiklighainun pijaangini mallingnirmun kitunun maligahanun. Nunavunmiut kangiqhipkaqtauniaqtut tamainun havaktauniranun.

Una makpirvia ikajuutauva?

Quana uqaqvigijatin Nunavut Kavamanga 

Tujuqtailutin qajarnaktunik inmiluunniit naunaijautinik, taapkuningalu (kiqliqanggittut): social insurat nampainnik, anniviit, naunaijautaitlu aadla inuit, aanniaqtailirnirmunluunniit naunaijautinik.  Tujuinnaklugu naittumik naunaijautimik ihumagijarniq ihumaaluutigijarniqluunniit qanuqlu uqaqvigittaaqtarniq. Naunaittiarniaqtaqqut ihuatqiaq inungmik uqaqvigijarnik naunaittiariami naunaijautinik kiuttaagumiklu apikkuutirnut ihumagijarnikluunniit.