Iliharnikkut iliharviillu

Akiliuhiatigut Aktilaarutit Pinahuarutit

Akiliuhiatigut Aktilaarutit Pinahuarutit


🗓️  Akiliuhiatigut Aktilaarutait akiit akituqyuumiyut uvani Qitiqqautiyuq 1, 2024.  🗓️

Ikayuqhugit Nutarannuanik Ilihalihaaliqtunut Ilihaiyit

Nunavutim Ilihaliqtinnagit Ayuirhayut Nutaqqaniklu Munariniq (ELCC) Akiliuhiakhanut Aktilakhanik Pinahuaruti pitquiyut mikinighaq akiliuhiaghaq tuniyauyukhaq hapkununga ELCCtkut havaktiinun. Aturahuaqtitninut tapkuat aktilat atuqpaliani havaktitlu pihimainarnilu havatyutit ELCC-kut havaktit, una nutaaq havagut piyai tukhirautit tapkunanga laisiqaqtut nutaqiqiviit tahapkuat tunityutit maniktakhat qullinut havaktit manikhauhit puqtunitnut naunaiqhimayut talvani naunaipkutaini.

Akiliuhiatigut Aktilaarutit PinahuarutitUna havauhikhaq tuniyuq ikayuutingit manikharniq laisilgit nutaqqiqivingit ikayuqtut nutaqqat ukiulgit 0mit 6mut. Tikinnahuarutinga naunairiami ELCC havaktingit piyut ihuaqtumik akiliuhiakhamik akhuurutauyuq havaanga atuliqtitaugiami angikliyuumirninnga nakurudjutingalu tamaita nutaqqat. ELCC Akiliuhiatigut Aktilaarutait naunaiyaqhimayut aalangayut akiliuhianun aktilaangit tamaini hitamat qanuriniit:

  • Atan'ngujait
  • Ilihalihaaliqtunut Ilihaiji
  • Pinahuarut ikajuqtuq
  • Katimavingmi ikayuqhirvik. 

Hapkua akiliuhianun aktilaangit pidjutiqaqtut ukiuni atuqhimayait uvalu ilauyut munarhit attautini qanuginiini. Ilaliutihimajurlu, iliharnikkut aktilaangit ilihalihaaqtut ilihaiyit naunaitkutiqaqtut pidjutiqaqtut akiliuhiakhat hapkununga Atanguyanun uvalu Nutarannuanik Ilihalihaaliqtunut Ilihaiyit.

Kitkut Ilauttaaqtut?

Laisiqaqtut nutaqiqiviit kivgaqtuqtut nutaqqanun ukiuqaqtunun 0-6mun ukiuqaqtut ilauyaaqtut. Ilihaguigumik ilihairutikharnik ilaungitun pigiaqaqtunik.

Pittaalaqidjutinut Maliktakhainnut:

Havaktit havaktut laisiqaqtuni nutaqiqivingni quyaginaq hitamat qanuriniit piyaaqtut:

  • Atan'nguyaq (e.g., ECE Aulapkaiyi, Tiliuqti, Atan'nguyaq)
  • Ilihalihaaliqtunut Ilihaiji
  • Pinahuarut Ikayuutikhaq (uvunga, Uqauhinganik Ilihainiqmut havaktut, Ilitariyauyut Ihariagiyanginnik Ikayuqtiuyut havaktut)
  • Katimavingmi Ikajuutikhat (e.g., Halumaqhiyi, Kukialuk)

Qanuqtun Uukturniaqqa:

Laisiqaqtut nutaqiqiviit tuyuqtaghaat iniqtiqhimayut uuktuutit titiqqat ihuaqtunun aviktungniinun havagvianun, tunihilutik hapkuninga attautinun havakvingni havaktunun:

  • atia;
  • tadja tunngavinga ikaarnikkut akiliuhiangit tamainnut havaktunut ilauyunut havaanganullu;
  • ukiungit laisiqaqtut nutaqqiqiviit atuqhimayait; unalu
  • tadja aktilaangit ilihalihaaqtut ilihaiyit naunaitkutiqaqtut (imaa, naunaitkutiqangitut, naunaitkutiqaqtut/naunaitkutit)

**Pittaaqtut katimaviit uuktuquyauyut. ELCC Akiliuhiatigut Aktilaakhait akituqyuumiyut uvani Qitiqqautiyuq 1, 2024.** 

APIRHUUTAURAANGINNAQTUN

Qanuqtut ELCC Akiliuhiatigut Aktilaarutit pinahuarutit havaktauvat?
Laisiqaqtut nutaqiqiviit uuktuqtukhat tuniyaulutik maningnik ataani pinahuarutip. Titiraqhimayut tamaita piyaaqtut havaktit havaktut havakvikmi, ilauyut inmi tadjamin tungaviit ikaangnikkut akiliuhiangit, ukiut atuqhimayait uvalu tadja aktilaangit ilihalihaaqtut ilihaiyit naunaitkutit tuniyauyukhat uuktuutinun titirqat. Aittuutit manikhaakhaq tuniyauniaqtuq laisiqaqtunut nutaqqiqivingnut naunairiami akiliriami pittaaqtunut havaktingit ikaarnimut akiliuhiangit piliurhimayuq akiliuhiangit naunaitkutingani.

Qanuqtut ELCC Havakviat Havaktiit iliyauvat talvani ELCC Akiliuhianginun Aktilaagutinun?
Hivullirmik nuutiqtitauyut akiliuhiakhanut naunaitkutangit naunaiqtauyuq havaktut' qanuraaluk munarininnga havakvikmi (ukunatitut, atan'nguyat, sikuuliqtinnagit sikuuqtittiit, hunavalukniklu), qanuraalutinga sikuuliqtinnagit sikuuqtittiit (ECE) naunaitkutaliriniq, ukiuniklu ayuitaminik. Una uuktuutigillaklugu, havakti havaktuq ilihalihaaliqtunut ilihaiji, uuminnga ECE Naunaitkutaliriniq havaktuq laisiqaqtumik nutaraqmik munariniq malruuknik ukiunik iliuraqtauniaqtuq talvannga piyakhaq 3, qanuraalutinga 2 uumannga CE qanurittaakhaanik.

Qanuqtut havaktit angikliyuumiqniaqqat inmi atugahatik uvaluuniin aktilaangit akiliuhianun naunaitkutaini?
Havaktit piyaaqtut amigaiqyuumilugit atugahatik uvaluuniin aktilaangit iliugaqlugit akiliuhiatigut aktilaaqlugit hivituyumik havaktut laisiqaqtuni nutaqiqivingmi (imaa, atuqhimayatik) uvaluuniin ilihaqyuumilutik (imaa ilihalihaaqtut ilihaiyit naunaitkutainik uvaluuniin naunaitkutiqaqtut).

Una uuktuutigillaklugu, havaktuq hivulliqpaami iliuraqtauyuq talvannga piyakhaq 3, qanuraalutinga 2 uumannga ECE qanurittaakhaanik, nuutirniaqtuq atauhiq talvannga piyakhaq havakhimmaarumi aadjikutaanik havaanga atauhiqmi ukiumi. Ajikutaanik, havaktuq hivuani iliyauyuq apluriarunmi 3, level 2-mi ECE-mi hunaunigini, nuuniaqtuq quliriiqtamik 3-mik nakuuyumik iniqhigumik ECE-mik Ilitaqhijunmik.

Kina munariva tunigiami tiliuqtauniq uumani ELCC Akiliuhianganik Aktilanganik?
Laisiqaqtut nutaqiqiviit atan'ngujat havaktiit (i.e., Aulapkaiji imaaluuniit Atan'ngujaq) munaqhijukhat naunaijaiplutik havaktit ukiuni havakpakhimajainnik, puqtuniinnik iliharnikkut, imaalu munarijakhainnik, imaalu tuniuqhaiplutik havaktikhanik havaarijamingnik akiliuhiakhanut naunaitkutikhanik.

Katimaviit akiliqhittaaqqat havaktit angitqijanik taffumanga ELCC Akiliuhianginut Aktilakhangit aktilakhangit?
Hii, havagviit akiliqhijariiqtut havaktit angitqijanik akiliuhiakhanut titiraqhimajut uvani akiliuhiakhanut uuktuutikhanut aktilakhaa atulimaittuq akiliuhiakhanut aktilakhaa mikhilaariangani tadja akiliuhiakhat.

Kikliqaqqa qaffitaalaunianun havakvikmun tuniyauniaqqa havaktimingnun?Atautimut avatqumayuq 10-miliatalamik maniliuqhimayut akituriaqniginik manikhaakhat ELCC-kut havakviani havaktut humiliqaa Nunavumi 2023-mit 2024-mut 2025-mit 2026-mut. Una manikhauhit aktilaagutit ikayuqtauyut kanatamin maniliqtuinikkut piinagialaqihimayuq haffumuuna ikayuutikkut angigutit hapkununga Iliniaqtuliqiinin.

Qaffiuniit havaktit piyariaqaqtut piyaangini havaktit nutaqqanun aktilaanginun ihumagiyauniaqtut ilaliutihimayut attautimun piinarialgit mangit.

Qanuraaluktut angikliyuumiqtuq uumunnga ELCC Akiliuhiatigut Akinga unalu qanuqtut ihumaliuqtauva?
Tamaita akitutilaangit uvani ELCC Akiliuhianginun Akiitigut Akituqyuumiyut imaa 3.9% hamanga Qitiqqautiyuq 1, 2024, aadjiliuriangani 2023 ukiumi amigaitilaangit niuvaanikkut akiit naunaitkutait akituqyuumiyut iliuraqtauyut hapkunanga Naunaiyaiyit Kanatami hamani: Consumer price index portal (statcan.gc.ca) (qablunaatun)

Ilauyut Atadjutait

Uuktuutit titiq

Canada-Nunavut Canada-wide ELCC Agreement - Canada.ca


Canada

Maniqaqtitauyuq Kavamangat Kanadap talvuuna Kanada ‒ Nunavut Kanada tamaat Ilihaliqtinnagit Ayuiqhayut Nutaqqaniklu Munariniq Aangirutikhaq.

 

Una makpirvia ikajuutauva?

Quana uqaqvigijatin Nunavut Kavamanga 

Tujuqtailutin qajarnaktunik inmiluunniit naunaijautinik, taapkuningalu (kiqliqanggittut): social insurat nampainnik, anniviit, naunaijautaitlu aadla inuit, aanniaqtailirnirmunluunniit naunaijautinik.  Tujuinnaklugu naittumik naunaijautimik ihumagijarniq ihumaaluutigijarniqluunniit qanuqlu uqaqvigittaaqtarniq. Naunaittiarniaqtaqqut ihuatqiaq inungmik uqaqvigijarnik naunaittiariami naunaijautinik kiuttaagumiklu apikkuutirnut ihumagijarnikluunniit.